Truyện cổ tích “Cây tre trăm đốt”
Ngày xửa ngày xưa, có một lão phú ông giàu có, trong nhà có một cô con gái xinh đẹp nức tiếng gần xa. Phú ông thuê một anh nông dân nghèo khỏe mạnh vào làm việc cho mình, chuyên cày ruộng, cuốc đất và trông nom mọi việc đồng áng.
Một hôm, phú ông gọi chàng trai đến dỗ dành:
– Anh cứ chịu khó làm việc cho ta, nếu chăm chỉ, sau này ta sẽ gả con gái cho!
Chàng trai nghe vậy thì mừng rỡ khôn xiết, vì từ lâu trong lòng anh đã thầm thương cô con gái của phú ông mà chẳng dám ngỏ lời. Từ đó, anh càng làm việc chăm chỉ hơn, không quản nắng mưa, sớm tối tảo tần, hết lòng giúp việc cho nhà chủ.
Thời gian thấm thoắt trôi qua, nhờ sự siêng năng của chàng trai mà ruộng đồng màu mỡ, gia sản của phú ông ngày một khấm khá. Thế nhưng, phú ông bắt đầu đổi ý. Lão nghĩ bụng: “Nhà mình giàu có thế này mà lại lại đi gả con cho đứa ở thì uổng con quá, thiên hạ người ta há chẳng cười chê cho!”
Nghĩ vậy, phú ông bèn âm thầm hứa gả con gái cho một gia đình phú hộ khác giàu có nhất nhì trong làng.
Sáng hôm sắp làm lễ cưới, phú ông gọi chàng trai lại, giả vờ nói:
– Lát nữa anh chịu khó lên rừng, tìm lấy một cây tre đủ đúng một trăm đốt, đem về đây để ta làm đũa ăn cưới. Làm xong việc đó thì ta sẽ gả con gái cho anh ngay!
Chàng trai hiền lành, tưởng thật, liền vác rìu vào rừng tìm tre. Nhưng tìm khắp rừng suốt buổi, hết khu này sang khu khác, anh vẫn không sao tìm được cây tre nào có đúng trăm đốt. Chán nản, tuyệt vọng, anh ngồi xuống gốc cây bật khóc nức nở.
Bỗng đâu xuất hiện một ông lão râu tóc bạc phơ, hiền từ bước tới hỏi:
– Làm sao con lại khóc? Hãy kể cho ta nghe xem, biết đâu ta sẽ giúp được con.
Chàng trai thuật lại mọi chuyện. Nghe xong, ông lão gật đầu, nói:
– Được rồi. Con hãy đi chặt đủ trăm đốt tre mang về đây, ta sẽ có cách giúp cho.
Nghe lời, chàng đi tìm chặt tre, cẩn thận đếm đủ một trăm đốt rồi mang đến chỗ ông lão.
Ông lão bảo anh đọc câu thần chú:
– Khắc nhập! Khắc nhập!
Vừa dứt lời ba lần, một điều kỳ diệu xảy ra: trăm đốt tre lập tức dính liền nhau thành một cây tre dài đúng một trăm đốt.
Chàng trai mừng rỡ, ghé vai định vác về. Nhưng cây tre không những dài mà còn nặng nữa, khiến cho anh loay hoay mãi không sao nhấc nổi. Bất lực, anh lại ngồi ôm mặt khóc.
Ông lão đến bên hỏi tiếp:
– Làm sao con lại khóc nữa?
– Thưa ông, cây tre dài quá, con không thể vác về nhà được ạ!
Ông lão mỉm cười, bảo anh đọc tiếp:
– Khắc xuất! Khắc xuất!
Chàng trai vừa đọc xong ba lần, cây tre liền tách ra từng đốt như cũ. Anh cảm ơn ông lão rối rít, lấy dây rừng bó lại, rồi vui mừng gánh về.
Về đến nơi, anh thấy hai họ đã đang tưng bừng mở tiệc, chuẩn bị rước dâu. Thì ra, phú ông đã lừa anh, nhân lúc anh đi vắng, đem con gái gả cho người khác.
Anh giận lắm nhưng không nói năng gì cả, lẳng lặng đem một trăm đốt tre xếp hàng nối đuôi nhau dưới đất, rồi đọc to:
– Khắc nhập! Khắc nhập!
Tức thì trăm đốt tre dính lại thành một cây tre trăm đốt dài thượt.
Phú ông thấy chuyện lạ, tò mò bước tới xem. Anh ta liền đọc luôn:
– Khắc nhập! Khắc nhập!
Lập tức phú ông dính chặt vào cây tre, không sao rút ra được. Ông thông gia thấy thế, hốt hoảng chạy đến định giúp phú ông gỡ ra. Chàng trai đợi lúc ông đến gần, lại đọc tiếp:
– Khắc nhập! Khắc nhập!
Thế là ông ta cũng dính chặt luôn vào cây tre. Hai người cứ thế cố sức vùng vẫy mà không thể nào thoát được.
Hai họ và khách khứa thấy vậy, ai nấy đều khiếp sợ không dám lại gần. Còn phú ông và ông thông gia thì quỳ lạy van xin chàng trai tha cho. Ông thông gia sợ quá, xin về ngay, còn phú ông thì rối rít hứa gả con gái cho anh ta như lời đã hứa trước kia.
Thấy mọi người đã nhận lỗi và hối cải, chàng trai liền đọc:
– Khắc xuất! Khắc xuất!
Tức thì cả hai ông già lập tức tách ra khỏi cây tre, còn cây tre cũng rời ra làm đúng một trăm đoạn như cũ.
Sau đó, chàng trai cưới được cô con gái phú ông làm vợ. Hai người sống với nhau hạnh phúc, yêu thương đến trọn đời.
Từ đó, trong dân gian thường truyền miệng câu ca rằng:
“Chê ta rồi lại lấy ta,
Tuy là đứa ở, nhưng mà có công.“
Câu chuyện “Cây tre trăm đốt”
– Truyện cổ tích Việt Nam –
Ý nghĩa câu chuyện cổ tích “Cây tre trăm đốt”
“Cây tre trăm đốt” là một câu chuyện cổ tích quen thuộc với bao thế hệ Việt Nam, không chỉ hấp dẫn bởi tình tiết ly kỳ, giàu trí tưởng tượng mà còn hàm chứa nhiều bài học đạo đức sâu sắc về sự thật thà, lòng kiên trì và công lý.
Chuyện kể về một chàng trai nghèo phải đi làm thuê nhà phú ông giàu có. Sau quãng thời gian cần cù chăm chỉ làm việc, anh được hứa gả con gái cho làm vợ. Thế nhưng phú ông trở mặt, định gả con gái cho người khác nên sai anh vào rừng tìm cây tre trăm đốt như một điều kiện cho lễ cưới. Nhờ sự giúp đỡ kỳ diệu của ông lão, chàng trai tìm được trăm đốt tre và học được câu thần chú “Khắc nhập!”, “Khắc xuất!” để ghép và tách tre theo ý muốn.
Trở về, thấy mình bị lừa, chàng trai dùng chính cây tre thần để trừng phạt phú ông. Cuối cùng, phú ông phải giữ lời hứa, gả con gái cho anh, và họ sống hạnh phúc bên nhau.
Câu chuyện như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng nhưng thấm thía về cách đối nhân xử thế trong cuộc sống.
1. Câu chuyện thể hiện mong muốn có được cuộc sống công bằng của những người nông dân nghèo khổ trong xã hội phong kiến
Trong xã hội phong kiến xưa, sự bất công, phân biệt giàu nghèo, quyền thế và thân phận diễn ra phổ biến. Những người nghèo, dù chăm chỉ đến đâu, vẫn thường bị khinh rẻ, bóc lột và không có tiếng nói. Chính trong hoàn cảnh ấy, truyện cổ tích “Cây tre trăm đốt” như một tiếng nói mạnh mẽ nhưng khéo léo, gửi gắm khát vọng công bằng của tầng lớp bị áp bức.
Chàng trai trong truyện là người nông dân nghèo, không tiền, không thế lực, chỉ có sức lao động và tấm lòng thật thà. Trong khi đó, phú ông là kẻ đại diện cho tầng lớp thống trị – giàu có, lắm mưu mô nhưng lại bất tín. Câu chuyện đặt hai hình ảnh đối lập ấy vào một hoàn cảnh cụ thể: lời hứa gả con gái để rồi lật lọng, cho thấy rõ sự bất công mà người nghèo phải chịu đựng.
Thế nhưng điều làm nên giá trị sâu sắc của câu chuyện là ở kết cục cuối cùng: công lý được thực thi nhờ có sự giúp đỡ kỳ diệu của ông lão trong rừng. Ông lão không chỉ đóng vai trò như một “phép màu” cứu vớt người lương thiện, mà còn là biểu tượng cho niềm tin của người xưa vào sức mạnh siêu nhiên đứng về phía chính nghĩa. Điều đó thể hiện mong muốn có được sự công bằng của người nông dân lao động nghèo khổ thấp cổ bé họng trong xã hội phong kiến Việt Nam.
2. Truyện cổ tích “Cây tre trăm đốt” mang đậm tính luân lý của người xưa: “Ở hiền gặp lành, ở gian gặp ác”
“Ở hiền gặp lành, ở gian gặp ác” là một trong những quan niệm về luân lý đạo đức đặc trưng trong các câu chuyện cổ tích Việt Nam, có tính răn đe và nhắc nhở người khác sống tốt hơn. Và trong truyện “Cây tre trăm đốt”, điều này được thể hiện một cách rõ ràng qua hành động và số phận của các nhân vật trong truyện.
Chàng trai nghèo là người sống hiền lành, thật thà và cần cù. Suốt nhiều năm làm thuê, anh không một lời oán trách, luôn giữ lòng trung thực và niềm tin vào lời hứa. Ngay cả khi biết bị phú ông lừa gạt, anh cũng không chọn cách trả thù hung bạo, mà vẫn hành xử điềm đạm. Chính bởi tấm lòng ấy, anh đã gặp được phép màu và được đền đáp xứng đáng. Cuối cùng, anh lấy được người mình yêu và có một cuộc sống hạnh phúc.
Ngược lại, phú ông là kẻ gian trá, dùng lời hứa để lợi dụng sức lao động của người khác, rồi trở mặt khi đã đạt được mục đích. Tuy nhiên, lão không thể trốn tránh hậu quả của mình. Những hành vi tráo trở và ích kỷ ấy đã khiến lão phải nhận lấy sự bẽ mặt và chịu nhục trước đám đông, buộc phải giữ lời hứa mà lão từng cố tình chối bỏ.
Điều đáng nói là truyện không để cho kẻ ác bị trừng trị một cách quá nặng nề, họ bị phạt để nhận ra lỗi, và sau đó được tha thứ khi biết ăn năn. Đây là nét nhân đạo rất đặc trưng trong văn hóa dân gian Việt Nam: trừng trị để cảnh tỉnh, nhưng vẫn để cho con người có cơ hội sửa sai.
Qua đó có thể thấy, truyện cổ tích “Cây tre trăm đốt” không chỉ giáo dục về hậu quả của sự gian dối, mà còn hướng con người đến sự bao dung, tha thứ, không vì bị hại mà làm trả thù người khác, dùng lẽ phải để thắng gian tà.
3. Hình ảnh “cây tre trăm đốt” mang ý nghĩa biểu tượng
Cây tre vốn là hình ảnh thân thuộc trong văn hóa dân gian Việt Nam. Trong câu chuyện này, cây tre trăm đốt không chỉ là chi tiết kỳ ảo giúp đẩy câu chuyện lên cao trào mà còn tượng trưng cho sức mạnh của chính nghĩa, cho sự công bằng và lẽ phải trong xã hội của những con người lương thiện, được bảo vệ bởi sức mạnh siêu nhiên. Cây tre được kết lại bằng phép màu, như một lời khẳng định rằng những người sống ngay thẳng, thật thà sẽ luôn nhận được sự chở che, và công lý rồi sẽ đến với họ theo cách kỳ diệu nhất.
Thông điệp ẩn sau câu thần chú “Khắc nhập!”, “Khắc xuất!” là lời nhắc nhở: có những lúc cần hành động quyết liệt để đòi lại công bằng, nhưng cũng cần biết dừng đúng lúc khi kết quả đã đạt được. Không làm tổn thương ai, chỉ khiến người sai phải tự nhận lỗi.
Kết luận
“Cây tre trăm đốt” là một trong những truyện cổ tích Việt Nam giàu ý nghĩa, truyền tải những bài học giản dị mà sâu sắc về lòng thật thà và sự công bằng. Câu chuyện vẫn giữ được sức sống bền bỉ trong lòng bao thế hệ và là một phần quen thuộc trong ký ức tuổi thơ của nhiều người Việt.
💡 Bài học chính trong câu chuyện: Người lương thiện, thật thà và chăm chỉ rồi sẽ được đền đáp xứng đáng. Kẻ gian trá, lợi dụng người khác cuối cùng cũng phải trả giá cho hành vi của mình. Công lý có thể đến muộn nhưng sẽ luôn đứng về phía những người sống tử tế.